Enaniyet, kişinin kendisine bağımsız bir benlik vermesi, hem kendi varlığını hem de etrafındakilerin varlığını Allah’tan bağımsız görmesi anlamına gelir. Kibir ise enaniyetin dışa vurumlarından biridir. İman etmeyen insanların en önemli özelliklerinden biri olan enaniyet –benlik verme-Kuran’da şeytanın karakterinin en temel özelliği olarak bildirilmektedir.
Enaniyet ve ondan kaynaklanan kibir, tüm sapkınlıkların kaynağı, tüm azgınlıkların kökenidir. Bu özellikler, tarih boyunca milyonlarca insanı sonsuz azaba götürmüştür ve kıyamete kadar da sayısız insanı şeytanın yoluna çekmeye devam edecektir.
Enaniyetin temelinde, insanın sahip olduğu bazı özelliklerin Allah’ın bir nimeti olduğunu fark edemeyip, kendinden kaynaklandığını zannetmesi yatar. Böyle düşünen kişi kendine ‘benlik’ vermektedir. Oysa Allah herşeyi yoktan var etmiş, insanlara sahip oldukları bütün özellikleri vermiştir ve dilediği anda da hepsini geri alabilir.Bütün canlılar ölümlüdür ve tek mutlak varlık Allah’tır. Tüm bunların şuurunda olan bir insanın, kibirli bir tavır içinde olması mümkün değildir. Ancak bunları kavrayamayan, eksikliklerini, acizliklerini ve ölümlü olduğunu unutan bir insan kibirlenebilir.
Şeytanın aldatmacasına kanan ve kendisine benlik vererek Allah’a karşı büyüklenen, O’na karşı aczini bilmeyen, O’nun ayetlerinden yüz çeviren insan, enaniyet sahibidir ve büyüklenme psikolojisi içindedir. Bir insanın, Allah’ın verdiği özellikler ve olanaklar nedeniyle, kendisini her durumda en üstün konumda görmesi sapkın bir durumdur. Bu insan, Kuran’da tarif edildiği üzere ilahlık iddiasında bulunuyor demektir.
Enaniyet ve büyüklenmek, Allah’a şirk koşmak ve inkar etmekle bir tutulmuştur. Allah, İblis’in bu özelliklerini Kuran’da “… büyüklük tasladı ve kafirlerden oldu” (Sad Suresi, 74) ayeti ile bildirmektedir.
İnsanların içlerindeki şiddetli büyüklük duygusu yani kibirleri, iman etmemelerinin en önemli nedenlerinden biridir. Onlara göre kendi inançları ve hayat tarzları, en doğru ve kusursuz olandır. Kendilerininkinden daha doğru bir fikrin, inancın varlığını asla kabullenmek istemezler. Yüce Allah, inkara sürükleyen büyüklenme duygusu ile ilgili olarak insanları pekçok ayette uyarır;
“Ona: “Allah’tan kork” denildiğinde, büyüklük gururu onu günaha sürükler, kuşatır. Böylesine cehennem yeter; ne kötü bir yataktır o.” Bakara Suresi, 206
Büyüklük gururu içinde olan kişilerin amaçları, insanların gözünde değer kazanıp üstün olmaktır. Hata yapmaktan çok korkarlar, çünkü hata yapınca insanların gözünde değer kaybedeceklerini düşünürler. Kendilerinden oldukça emindirler, ama sürekli hata yapma endişesini yaşarlar. Hiçbir yanlış davranışı kendilerine yakıştırmaz ve kabul etmezler. .
Bu insanlar Kuran’a davet edildiklerinde onu inkar ederler. Çünkü bunun anlamı, o ana kadar batıl bir inanca sahip olduklarını kabul etmek demektir. Yıllar boyunca yanlış bir yol izlediklerini, bildikleri şeylerin yanlış olduğunu öğrenmeleri, onlar için olabilecek en büyük felakettir. Kibirleri, bu insanları doğru yoldan engeller, Allah’ın ayette bildirdiği gibi “onları günaha sürükler” ve iman etmelerini engelleyerek çok büyük bir ziyana uğramalarına neden olur.
Allah inkar edenlerin içinde bulunduğu bu karanlık ruh halini bize Kuran’da tarif eder;
“Vicdanları kabul ettiği halde, zulüm ve büyüklenme dolayısıyla bunları inkar ettiler. Artık sen, bozguncuların nasıl bir sona uğratıldıklarına bir bak.” Neml Suresi, 14
Ve Allah Kuran’da, sonsuz adaleti gereği azgınlık eden insanların ahiretteki yurtlarının cehennem olduğunu bildirir;Gerçekten cehennem, bir gözetleme yeridir. Taşkınlık edip-azanlar için son bir varış yeridir. Bütün zamanlar boyunca içinde kalacaklardır. Nebe Suresi, 21-23
Büyüklenmek, imanın önündeki en büyük engeldir. Enaniyet, insanın kibir ve gurura kapılarak Allah'a karşı kulluğunu unutmasına neden olur. Yüce Allah,“Bizim ayetlerimize ancak onlarla kendilerine hatırlatıldığı zaman, hemen secdeye kapananlar, Rablerini hamd ile tesbih edenler ve büyüklük taslamayanlar iman eder.” (Secde Suresi, 15) ayetiyle, imanın en açık delillerinden birinin büyüklenmemek olduğunu bildirmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder